W 1918r. nad naszymi miastami także szybowały latawce, dlatego, by wdrażać uczniów do udziału w rozpowszechnianiu i kultywowaniu pamięci o Powstaniu Wielkopolskim poprzez sztukę oraz zmobilizować ich do szukania oryginalnych i pomysłowych rozwiązań artystycznych, ogłosiliśmy konkurs na najciekawszy „powstańczy” latawiec. Miał on poprzez kolor, ozdoby, emblematy kojarzyć się  z Powstaniem. Spośród wielu pięknych latawców, jury (po długich dyskusjach) wybrało zwycięzców.

W kategorii grupowej zwyciężyły:  

- klasa VI a, VI c

- Mikołaj Malanowski, Maria Dopierała, Marta Hoffman

W kategorii indywidualnej:

- Julia Trząsalska  

- Mateusz Kędzierski

- Jakub Kościelny

- M. Kamiński

Gratulujemy!!

   Uczniowie zwiedzając wystawę mogli prześledzić ponad stuletnią drogę Wielkopolan do niepodległości.

    Pośród zgromadzonych na wystawie eksponatów zobaczyli oryginalne wyposażenie wojskowe np. czapkę rogatywkę porucznika artylerii Armii Wielkopolskiej z 1919 roku oraz przedmioty związane z życiem codziennym.

   Całość dopełniają multimedia oraz elementy o charakterze edukacyjnym – m.in. repliki powstańczych mundurów i karabinów.

   Uczniowie uczestniczyli w prezentacji genezy, przebiegu i rezultatów powstania wielkopolskiego w latach 1918-1919. Wystawa została przygotowana z myślą o obchodach 100. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego.

   Po zakończonej wycieczce uczniowie pełni wrażeń wrócili do szkoły.

   Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 stanowiło uwieńczenie wieloletnich wysiłków Polaków z zaboru pruskiego o odzyskanie utraconej niepodległości.

Kliknięcie w zdjęcie przekierowuje do galerii.

Wizyta rozpoczęła  się od zwiedzania wystaw. Wśród eksponatów można było zobaczyć oryginalne wyposażenie wojskowe m.in. niemiecki karabin maszynowy, czapkę rogatywkę czy unikatową matrycę służącą do wybijania odznaczeń. Oglądaliśmy też przedmioty codziennego użytku. Całość dopełniły multimedia oraz elementy o charakterze edukacyjnym m.in. repliki powstańczych mundurów, karabinów i reprinty ówczesnej polskiej prasy. Wszystko, co zobaczyliśmy i czego dowiedzieliśmy się będąc w muzeum przybliżyło nam historię naszego państwa.

Anna Kolankiewicz

Agnieszka Czwojdrak

Klikniecie w zdjęcie przekierowuje do galerii.

W związku z obchodami 100. lecia Powstania Wielkopolskiego, niektóre z klas naszej szkoły zapoznały się z grami i zabawami z okresu XIX /XX w. Dzieci miały okazję zagrać w tzw. ekstrę, grę zbliżoną do dzisiejszych „dwóch ogni”. Pozwoliło to spojrzeć w dość nietuzinkowy sposób czasy Powstania Wielkopolskiego oraz dzieci, które żyły w tamtym okresie. 

Aleksandra Jankiewicz

Zapraszamy do obejrzenia galerii. Wystarczy kliknąć w zdjęcie

Jedną z form uczczenia 100-tnej rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego   w naszej szkole jest propagowanie wielkopolskich tańcy ludowych. W ramach innowacji pedagogicznej „Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z integracyjnego oddziału przedszkolnego poprzez taniec”, dzieci z oddziału przedszkolnego „Żabki”  zapoznały się z podstawowymi krokami tańca   „ Marynia”.  To najbardziej rozpowszechniony taniec Wielkopolski. Jest  on przykładem najstarszych form tańca ludowego, tak pod względem muzycznym, jak i choreograficznym. Marynia oparte jest na prostej formie ruchu, chodu, biegu, krokach dostawnych lub obrotowych.

 Zapraszamy do obejrzenia galerii ...Wystarczy kliknąć w zdjęcie

PROPOZYCJA LEKCJI PATRIOTYZMU

DLA WYCHOWAWCÓW I NAUCZYCIELI PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH

TEMAT: ZNAKI I SYMBOLE POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO.

Cele:

- Zapoznanie uczniów ze znakami  i symbolami narodowymi z okresu Powstania Wielkopolskiego; odkrycie i objaśnienie znaczenia symboliki znaków.

- Popularyzacja wiedzy historycznej własnego regionu.

- Rozwinięcie uczuć patriotycznych uczniów.

Metody i formy pracy: praca indywidualna i grupowa; metoda oglądowa; czytanie ze zrozumieniem; wizualizacja treści; formy ekspresji artystycznej.

Środki dydaktyczne:  karty pracy, tablica multimedialna, przybory plastyczne.

ZNAKI I SYMBOLE POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO

Wszystkie znaki i symbole związane z Powstaniem Wielkopolskim mają swój ścisły związek  z bogatą symboliką polskich znaków rozwijającą się na przestrzeni wieków. Do najbardziej wymownych znaków i symboli powstańczych zalicza się:

ZNAK ORŁA BIAŁEGO – wizerunek Orła Białego ewoluował i podlegał ciągłej modyfikacji; w czasie Powstania Wielkopolskiego rozpowszechnił się wizerunek Orła Białego bez korony; jednak Orła Białego ukazywano w różnorodny sposób - w koronie lub bez korony. Można było się o tym przekonać obserwując powiewające flagi, orły na czapkach czy guzikach. Orzeł miał różny kształt i wielkość, ale najpowszechniej był eksponowany orzeł używany w I Korpusie Polskim, bez tarczy Amazonek, z otwartą koroną. Poza tym często noszono orła wzorowanego na legionowym.

MOTYW ORŁA NA PIECZĘCIACH I W UMUNDUROWANIU

Również narodową symbolikę zamieszczano na pieczęciach. Najczęściej na pieczęciach Naczelnej Rady Ludowej był to orzeł  z otwartą koroną na głowie, z piórami opuszczonymi w dół, a w wersji bez korony – na pieczęciach Straży Ludowej w Poznaniu. Taki sam wizerunek  orła zamieszczano na części chorągwi ochotniczych oddziałów powstańczych, a także na chorągwi 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W kwietniu 1919 roku, pod nazwą „Orzeł Królowej Jadwigi”, pojawił się on na płatach sztandarów Wojsk Wielkopolskich i na patkach (na kołnierzu) mundurów oficerów i żołnierzy Sztabu Dowództwa Głównego.

W styczniu 1919 roku Dowództwo Główne powstania przyjęło na swe pieczęcie „wyszczuplonego” orła polskiego bez korony, z napisem otokowym „DOWÓDZTWO GŁÓWNE” „W. P. zab. prusk.”. Po objęciu dowództwa przez gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego dodano koronę na głowie orła i zmieniono napis na „DOWÓDZTWO GŁÓWNE” „Sił Zbrojnych” „w b. zab. prusk.”. Zdarzało się, że część ww. orłów nie miała korony, a zależało to od zamawiającego lub od wykonawcy tłoków. Po wprowadzeniu tzw. Orła Wojsk Wielkopolskich, wykonywanego w metalu i przypinanego do nakryć głowy, zaczęto umieszczać na pieczęciach także jego odwzorowanie.

Szczególnie charakterystyczne były znaki wojskowe, które cieszyły się największym szacunkiem i wyrażające godność i honor żołnierski. Należą do nich: flagi, chorągwie, sztandary.

FLAGA BIAŁO – CZERWONA – to najbardziej reprezentatywny znak narodowy, który również Wielkopolanie przyjęli  w czasie walk niepodległościowych jako znak rozpoznawczy i symbol dumy narodowej. Flagi narodowe powiewały na budynkach mieszkalnych, budynkach różnych instytucji; biało-czerwona flaga powiewała podczas różnych zgromadzeń. 

CHORĄGWIE SZTANDARY POWSTAŃCZE Z ORŁEM BIAŁYM – chorągwie te były kojarzone z oddziałami polskimi; na czerwonym tle aplikowano Orła Białego; pierwsza i najbardziej rozpowszechniona była chorągiew z Orłem Białym w otwartej koronie.  Do tak wyglądającej chorągwi były doszywane lub haftowane numery i nazwy miejscowości i nazwy regionalne danego oddziału, ponadto różne ozdobniki – np. wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej , wizerunek Orderu Virtuti Militari, Orły Królowej Jadwigi. 

Na sztandarach umieszczano wzniosłe hasła takie jak np.  Za wiarę i ojczyznę, Mocą Bóg, celem Ojczyzna; Ojczyznę, wolność zachowaj nam, Panie, Nie rzucim ziemi skąd nasz ród; Z Bogiem za Ojczyznę; Ku chwale ojczyzny; Pod Twoją obronę; Biały sztandar, wzniosłe czyny;  warto dodać, że chorągiew Straży Ludowej w Swarzędzu miała wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Chorągwie  i sztandary powstańcze były znakami manifestującymi patriotyzm i wiarę Wielkopolan, którzy nieugięcie walczyli o wolność państwową i religijną. Przyjęto, że pierwszy sztandar oficjalnie wręczono regularnej jednostce Wojsk Wielkopolskich 26 stycznia 1919r.

Przykładowe hasła na sztandarach oddziałów wojsk oddziałów wielkopolskich:

 3. PSWlkp. – „ŻYCIE, TRUD I MIENIE, ZA PRAWO I WOLNOŚĆ OJCZYZNY.”.

7. PSWlkp. – „Ojczyznę, wolność zachowaj nam Panie”

8. PSWlkp. – „Nie rzucim ziemi skąd nasz ród”.

Sztandary Wojsk Wielkopolskich ozdabiano wstęgami i sznurami z chwastami na końcach. W zwieńczeniach drzewc wprowadzono „orły napoleońskie” – srebrne, pełnoplastyczne orły, siedzące na kuli. Choć rozkazy określały tylko znaki dla 12 pułków piechoty (strzelców) i jazdy, własne sztandary wykonywane według ww. wzoru otrzymywały i inne formacje. W Wielkopolskim Muzeum Wojskowym są przechowywane najbardziej reprezentatywne  chorągwie powstańcze.

BIAŁO – CZERWONE WSTĄŻECZKI – podobnie jak flaga biało – czerwona – stały się najpopularniejszym sposobem na manifestowanie swojej polskości podczas walk o niepodległość w zaborze pruskim; wstążeczki w barwach narodowych były najczęściej wpinane na odzież wierzchnią.

KOKARDA NARODOWA/ ROZETA BIAŁO – CZERWONA – rozetka w barwach biało-czerwonych będąca symbolem narodowym Polaków; podobnie jak wstążki biało-czerwone stanowiła element ozdobny odzieży wierzchniej, na czapce lub kołnierzu płaszcza czy kurtki.

METALOWE SREBRNE/ SREBRZONE ORŁY, BROSZKI, ZAPIĘCIA, SPINKI Z ORŁEM BIAŁYM – to znaki Polek i Polaków walczących o niepodległość; również Wielkopolanie podczas powstania eksponowali te znaki w celu podkreślenia swojego przywiązania do tradycji narodowej oraz manifestowania swojego patriotyzmu. Znaki te były najczęściej umieszczane na czapkach, kołnierzach.

CZAPKI OKRĄGŁE Z ORŁEM I OTOKIEM NIEBIESKIM  - takie czapki nosili członkowie Straży Ludowej i dzięki temu byli rozpoznawani; ponadto członkowie straży nosili stopnie wojskowe umieszczane na kurtkach i płaszczach.

ODZNAKI WOJSK WIELKOPOLSKICH:

ODZNAKI ROZPOZNAWCZE – OBRONA KRAJOWA -  metalowe litery O.K. przymocowane do kołnierza, bez patek.

ODZNAKA WOJSK o nazwie ZNAK PAMIĄTKOWY – WIELKOPOLSKA MATKOM POLEGŁYCH – wprowadzona w 1919r. jako votum wdzięczności i honorową odznakę dla matek poległych powstańców; miała kształt krzyża kawalerskiego Orderu Virtuti Militari z kulkami na końcach ramion połączonych złoconym wieńcem z gałązek wawrzynu. Pośrodku, na czerwono emaliowanym polu nałożono małego srebrnego orła z otwartą koroną na głowie. Na ramionach ozdobionych wzdłuż krawędzi prążkiem czarnej emalii umieszczono napis „WIELKO” „POLSKA” „MATKOM” „POLEGŁYCH”. Na odwrocie znajdowało się zapięcie agrafkowe. Takich odznak wręczono około półtora tysiąca; odznaczonym wręczano też ozdobne patenty.

ODZNAKA WIELKOPOLSKIEJ SZKOŁY PODOFICERÓW PIECHOTY – tzw. „znaczek szkolny” - to jedyna odznaka nadawana w Wojskach Wielkopolskich od kwietnia 1919 roku. Odznaka miała kształt orła na tle skrzyżowanych karabinów, także z otwartą koroną na głowie i naramiennikiem z monogramem z liter „WSP” [Wielkopolska Szkoła Podoficerska – J.Ł.].  Noszona była przez wykładowców i absolwentów szkoły na lewej piersi kurtki mundurowej. Bito ją w blasze mosiężnej i srebrzono.

UMUNDUROWANIE WOJSK WIELKOPOLSKICH – wielkopolskie wojsko można było rozpoznać na podstawie barwy mundurów. Zwykle była to barwa szara i szaro-zielona. To barwy charakterystyczne dla mundurów niemieckich, które najczęściej były przerabiane dla potrzeb oddziałów Wojsk Wielkopolskich. W tych wielkopolskich mundurach najbardziej charakterystyczna była stosunkowo wysoka czapka rogatywka z rozetką na boku i oznakami stopnia wojskowego, krój mundurów i oznaki stopni naszywane na rękawach. Polskie znaki i symbole narodowe takie jak m.in. orzełki, kokardy narodowe, rozety stały się nieodłącznym elementem munduru wojskowego.

BROŃ

Formacje wielkopolskie wyróżniały się także bronią białą, indywidualną bronią strzelecką, bronią maszynową i artylerią oraz oporządzeniem wojskowym. Z oczywistych względów broń ta była w większości produkcji niemieckiej. Broń i oporządzenie przetrwały do kampanii wrześniowej 1939r.

PODSUMOWANIE

Najbardziej wymownymi znakami powstania wielkopolskiego 1918-1919 były barwy biało-czerwone  podkreślające  polskość pod zaborem pruskim. Te charakterystyczne znaki i symbole narodowe istniały w przestrzeni publicznej w postaci chorągwi czerwonych z białym orłem i flag biało-czerwonych, wywieszanych na ulicach miasta i w miejscach zgromadzeń publicznych. . Ponadto w wymiarze indywidualnym pojawiły się one na mundurach i cywilnych ubraniach w postaci wstążek oraz kokard biało-czerwonych na piersiach i opasek na rękawach. Wszystkie znaki i symbole powstańcze służyły manifestowaniu polskości w zaborze pruskim na ziemi wielkopolskiej. Stanowią one wymowną symbolikę oddającą wielkość poświęcenia i oddania sprawie narodowej w ramach działań niepodległościowych podejmowanych przez Wielkopolan w latach 1918 – 1919.

Opracowano na podstawie:

Jarosław Łuczak, Znaki i symbole Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Kulisy powstania…na stronie IPN - pw.ipn. gov.pl

Marek Rezler, Powstanie Wielkopolskie, Poznań 2008

Aleksandra Scheller